Willem fs Pieter

Een merkwaardig familielid was Guillielmus of moeten we Guillaume zeggen, want die Willem was in de franse tijd "agent" dus burgemeester of meiere van Markegem. Was er geboren op 9 augustus 1737 als zoon van Pieter (kleinzoon van Willem) en Catharina Van Eeckoute en er overleden op 22.8.1807.

Op 27 juni 1787 wordt Willem tot schepen van Mkg aangesteld en legt op 6.9.1787 de eed af (Scab I 1772-78-f°180vs-1).
Tijdens de Brabantse omwenteling legde schepen Willem nogmaals "den eedt als mebers van de staeten van Vlaenderen en de representanten van de natie,- Belofte getrauwe te syn aen de provintie (W.Vl) en het volck van Vlaenderen" -23.12.1789 f°23. - de Verenigde Staten van België was toen een feit, maar het duurde echter niet lang. Onze federale staat bleef nog meer dan 200 jaar uit!
De Oostenrijkers kwamen echter terug eind 1790. Niet lang daarna kwamen wij twee decenia lang onder frans gezag in juni 1794, gevolgd door de inlijving vanaf 29.9.1795 wat het einde betekende van de militaire bezettingsregime.
Samen met drie andere dorpsgenoten moet een Guill. "59 bundele rogge" leveren voor Doornik aan de Keizerlijke troepen ; order van 29 okt. 1795.
De Franse overheid wou onze gewesten zoals hun land vlug hervormen, dus de kantons werden belangrijker dan de gemeenten. In het voorstel van 31.1.1795 werd het departement van de Leie (W.Vl.) in 28 kantons ingedeel, waaronder dit van Tielt. Als "agent municipal" werden de heren A.C.Coucke Sr. en onze Guilaume D. voorgedragen.
Op 16 aug. 1795 wordt het gemeentebestuur van Markegem voorgesteld waaronder Guille Devenijn.(RAK- K.A. ; Br.Pak I nr.6643). Vanaf 31 okt. 1795 kwamen de kantons in funktie. Die kantons bleken echter te groot, daarop ontwierp men er 40 met Markegem als kantonhoofdplaats en onze Guillaume als agent (burgemeester) van Markegem in het 34°ste kanton (Aarsele, Dentergem, Kanegem, Oostrozebeke, Oeselgem, St Baafs-Vijve, Wakken, Wielsbeke) vanaf 15.2 tot 3 juli 1796 of een fusie avant la lettre (RAB, Frans Fonds nr.1107), met A.C.Coucke als president.
De regeringskommissaris P.Tangnes voelde zich niet op zijn gemak in Markeggem temeer dat Guilliaume zelf de nieuwe regerings-besluiten niet wilde omroepen en Tangnes het maar zelf moest doen: "mon agent n'ose pas lire les arrêtes au milieu de deux ou trois cents paisants".(Mkg-Hlv 253).
Op 22 april liet Tangnes alle municipale agenten een onvertaalde Franse brief ondertekenen onder de bedreiging hen anders bij het departementsbestuur aan te klagen. Zonder het te weten hadden zij de benoeming van J.B. De Rijm tot secretaris goedgekeurd; sommigen dachten zelfs dat ze hun ontslagbrief ondertekend hadden. In een brief aan de prefectuur kwalificeerde Guillaume Devenijn J.B. De Rijm als "le plus intriguant et fier aristocrate antirépublicain que l'on connoise(qui) avec toutes les intrigues propres à un aris-tocratien acharné de profession, dont il est connu, alla avec sa clique jusqu'aux menaces pour s'y tenir, et sans rien oublier, intimider ceux qui ont donné leur voix pour citoyen (J.A.)Lauwers " (..).

Vanaf 3 juli 1796 werd Wakken als kantonhoofdplaats voorge-steld tot 8 maart 1800. Slechts op 13.12.1797 na aansporing van kommissaris A.E. Van Den Poel legt Guillaume in navolging van de Dtg-adjoint Jan De Poorter (reeds op 18.2.1797),samen met drie andere kantonale politici de beruchte eed af van haat aan de monarchie. Diezelfde kommissaris raporteerde over de 60 jarige Devenijn, nog altijd agent, op 22.2.1798 :
" n'a pas trop de capacité, quoique il doit de en avoir boucoup : il est republicain dessinteressé; quand il s'agit d'executer une loix, il se trouve prêt, ni ses propres interets, ni le respect humain ne peuvent le revoquer de son devoir"

Ook de Boerenkrijg hield huis op 27-28 oktober 1798 want "bij agent Guillaume Devenijn werden alle militiepapieren weggehaald, de klok geluid en de vrijheidsboom eerst omgehakt en op 't kerkpleintje mee in brand gestoken". Devenijn G. vroeg later 18 francs schadevergoeding.
In het 'Werkdokument voor de studie van de Boerenkrijg in het Tieltse' vermeld de Hr. Lowijck A. het in Bijl.1 en verschenen in R.v.T. 5 jg nr. 1-2/3/ 6.'74 en 4 jg nr.3-4 dec.73,het zo :
"Op Brigandszondag werd de gemeente -Mkg- bevrijd door een groep mannen enkel gewapend met stokken. Ze lieten de klok luiden en de municipale agent gaf hen de 'gettimberde papieren, wetten en verordeningen alsook 6 flessen wijn. Op 'de plaats ' werd de vrijheidsboom omgerukt en samen met de papieren verbrand. De groep kwam van Wakken. Opgezochte brigands: Van Keirsbilk Jan; hij beukte te Wakken de deur in van het commissarishuis.(..).
Wanneer de gemeenten terug aan belang wonnen t.o.v. de kantons (30 nov.1801- wet 17.2.1800) viel, onze naamgenoot toch niet geheel in ongenade want Joannes Andries Lauwers werd voorzitter van de raad (maire) en kreeg één adjoint (adviseur, uitvoerder) nl. Guillaume D. die ook fungeerde als politiekommissaris en tussen sept. 1799 en juni 1800 diensdoend burgemeester geweest was. (RAK, GAM 41 : rek VIII)
Onze Willem Devenijn veroorloofde zich op de papieren van de "Republique Française" in het vlaams te schrijven (bvb de overlijdensakte van Veronica Devenijn (+ 27 termidor jaar V = 14 aug. 1797) en soms zelfs naast de republikeinse de oude kalenderdatums te vermelden, wat zeer uitzonderlijk was.
Gezien het voorgaande ben ik ervan overtuigd dat W.D. eerdfer de revolutie van 1789 genegen was. Gezien zijn aanzien (schepen vanaf 1787 in opvolging van zijn vader) is hij toch maar "agent" alias burgemeester geworden (1796) tegen beter weten in of om de schade aan de mensen en gemeeschap tot het minimum te beperken. Want waarom zijn slechts de militie en wetten verbrandt tijdens de Boerenkrig (Revolte tegen de Algemene Dienstplicht voor 20 à 25-jarigen in spet. 1798) en wou hij bepaalde wetten niet omroepen?
In bijlage een verslag ("wet van 1.2.1798) van het "Feest van de Soevereiniteit van het Volk" op 20 maart 1798 getuigd van een zekere cynisme en toch niet van veel hartstocht.
Op de belastingsrol van 1808 stond Guille D. (ex-agent/152) nog getakseerd boor 6 B.-6 C-1.5 gr.Roeden of 9 ha alhoewel hij op 70-jarige leeftijd op 22 aug;1807 is gestorven als "journalier" volgens A.Lauwers.
Met dank aan Frans Hollevoet voor zijn dokumenratie over Markegem.