Silvester Devenijn - Tanneke Vlaeminck

Silvester is geboren rond 1515 te Gavere?
Zou overleden zijn rond 1580 te St-Laureins-ten-Blokke
Zou eerst getrouwd geweest zijn met Ampluyene Cogghe rond 1560?

x Tanneke Vlaeminck
°1550? - +1607?
Silvester en Tanneke liggen aan de basis van onze familiestam die hier voorligt en leefden in één van de bewogenste perioden van de geschiedenis der Nederlanden, nl. de 16de eeuw.

1. Jan Devenijn

°voor 1580 (aangezien hij zich aanmeldt als poorter van Kortrijk anno 1601), + 1639
x Kerstijne Van Landeghem, waarmee hij 8 kinderen heeft.
°1580? +1619
x Sijntgen Spiers?? - géén kinderen teruggevonden

We vinden Silvester voor 't eerst terug in 1539, het jaar van zijn veroordeling voor de schepenbank van de St.Pietersabdij van Gent. Het was ook het jaar van een soort volksopstand tegen Keizer Karel. De stad stond op zijn oude rechten maar Karel V drong hen op 30 april 1540 de "Carolijnse Consessie" op, die hen ten eeuwege dage de naam van stroppedragers zou bezorgen. Niet alleen Gent werd bezet met een leger vanuit Spanje, uitzonderlijk over Frankrijk, maar tal van Vlaamse gemeenten werden beboet. Ook de Kasselrij Kortrijk moest 11.850 gulden ophoesten.
In het voorjaar 1539 had er ook een zeer vooraanstaand Rederijkers Landjuweel plaatsgevonden."Int vroede en int zotte" werd er gehekeld in rijmdichten door een 19-tal maatschappijen voornamelijk uit Vlaanderen en Brabant.

"De kampstrijd was in twee vakken verdeeld. Men had de uitgalming der refreinen en liedekens op den 20 April 1539 bepaeld.
Het eigentlijke Landjuweel moest den 1 Juni, om 8 ure 's morgens aenvang nemen. De spelen van sinne waren bestemd om uitgevoerd te worden van den 12 tot den 23 der zelfden maend. Eindelijk de prijsuitreiking zou gebeuren in de eerste dagen van Juli. Het feest duerde meer dan eene maand-. Drij rechters, onder het voorzitterschap van den Prins der Fonteine, waren aengesteld, om de refreinen te beoordeelen. Ten bepaelden dage traden de beste Gezellen van iedere kamer beutelings op, en beantwoorden, in rijmdichten, de voorgestelde vragen. Natuerlijk moesten de refreinen,die toen afgelezen werden veel nieusgierigheid bij de aenhoorders opwekken, daer zij, om zoo te zeggen, de uitboezeming waren van den alsdan heerschenden drift in het oplossen der wijsgeerige vraegpunten. De geest der Hervorming straelt in deze gewrochten ten volle door, en bewijst wat veld de leering van Luther bij de volkspoëten der XVI) eeuw reeds gewonnen had. Het is overigens bekend dat het Landjuweel van Gent, ten jaere 1539, het eerste voornaeme feest is geweest, waerop deze leering eene zoo openbare belijdenis verkreeg, en waerop de letterkundige wereld zich zoo stoutmoedig in de zin dier nieuwe gedachten uitte." Tot zover een tijdsbeeld uit 'Jaerboeken der Aloude Kamer van Rhetorika. Het Roosjen,-Ghebloeyt int Wilde- te Thielt' door Alfons L.de Vlaminck.
Blijkbaar werd te ijverig de teugels gevierd want onze Silveer moest verschijnen - op zijn kloefjes vanuit zijn geboortedorp Gavere? - omdat hij een zekere Jan Fahy zou geholpen hebben.

ST.PIETERS – GENT
blz. 163-4

In bijlage deze veroordeling van Silvester.
uit Coutumes des pays et comté de Flandre
Quartier de Gand - Tome X
Coutumes de la Seigneurie
de Saint-Pierre-lez-Gand
Are. St.Pierre, n' 519 (farde)
xv - c

Blijkbaar heeft de Hr. F. Van Ackere, gelijk in verband met de betekenis van onze familienaam.
Waar Silvester daarna overleefde weten we niet, zou hij naar Engeland of Nederland zijn gevlucht zoals zovele Vlamingen van zijn tijd ? Zou dit de oorsprong zijn van onze Engeland-legende ?.
Gezien onze vorst katholiek was moesten onze gewesten - tegen wil en dank - ook zo blijven. Doch de bevolking geplaagd door hongersnood, misoogsten en oorlogen was de heersers beu en vonden soelaas o.a. in de nieuwe religie (doopsgezind en later luthers en calvinisten)." 't Volk was lastig vermoeit" en tijdens de crisis van 1556-57 moest men de bedelarij weer toestaan. De rederijkers hadden ook wat invloed op het gedrag en inzicht van de mensen, zoals hierboven vermeld en gaf mede aanleiding tot de Beeldenstorm van 1566 begonnen in Steenvoorde - of is 't Krombeke ?.
De ontvolking van Vlaanderen vnl. door de inquisitie was enorm. Talrijke dorpen waren voor de helft ontvolkt, sommige zelfs leeg! In Tielt bleef slechts één op drie inwoners over. Na een eerste emigratiegolf in 1544-45 (Aken, 1548 Canterbury '50 Londen, '54 Emden) volgde een tweede golf na 1566.
Even was er godsdienstvrijheid en de vrije predeking toegelaten onder Margareta van Parma, doch onder Alva (aug. 1567) werd er een schrikbewind nl. Raad van Beroerte ingevoerd.
Alva's belastingshervorming vond ook geen instemming bij de standen-vertegenwoordiging die de "beden" gewoon waren te onderhandelen. Vooral het voorstel van de Tiendepenning (10 % op onroerende goederen en export) werd als ontoelaatbaar beschouwd.(31.7.1571) Gans de intelligentia en mensen met kapitaal waren die intollerantie beu en vertrokken uit de zuidelijke Nederlanden, zodoende hebben wij eeuwen in een arm Vlaanderen gezwoegd en geleefd.
Rond de Pacifikatie van Gent (november 1576), die de ganse Nederlanden vrij wilde van Spanje, kwamen tal van uitwijkelingen terug.(6)
Onze Silvester duikt in februari 1573 terug op als poorter en buitenpoorter van Brugge maar wonende in St.Laureins ten Blocke, geboortig van Gavere :

C xxxji
Sincte Laureins ten blocke
Silvester Devenyn fs Jans poorter bij coope gedaan
in tresorie volghende dacte danof zynde in date van xxj
sprockele xv c Lxxij ondergheetekent Belle hont dry
poortschap ten huuse van francois coons trompere woonde
- by pypens cappelle ende de zelve constitueert hem
broghe voor vi gr. t'jaers over zelfs Silvester non resind actum

/ de xxiij° dagh van sporcke xv c tweeentzevenig.

Uit de gechiedenis van St.Laureins vernemen wij dat het verre van rustig was nabij de Westerschelde.
"Den 13(of 14) september 1575, lezen wij bij De Jonghe, werd omtrent St.Laureins de gardiaan van 't Recollettenklooster te Sluis, Frans Penneman, door Boschgeuzen om 't leven gebracht.
Een deel van de bevolking zal zich in die tijden door de stroom der Hervormingen laten meeslepen hebben. Het is ons bekend dat een zeker getal inwoners reeds ten jare 1566 de geuzenpreken te Eekloo bijwoonden, en dat den 5 november 1578 St.Laureins met Adegem te zamen kwam op de classis van Gent, waar het onder Eekloo werd gerangschikt en zekeren Balthazar van Beaumont voor predeking ontving...
Hoe onveilig het hier tijdens hoger gemelde beroerten geweest is, blijkt uit de rekeningen der stad Eekloo, waaronder St.Laureins, benevens Maldegem en Adegem, moesten, "op hooger bevel, een jaar lang, ieder gedurende eene maand, het noodige getal manschappen leveren om aan de versterkingswerken der genoemde stad te arbeiden; daarbij was er eene groote schaarschheid aan levensmiddelen, en heerschte te Eekloo ook de pest!" Ten jare 1601 werd hier, gelijk in de andere ambachtsdorpen van Maldegem, een fort gebouwd om het land tegen de Hollanders te beschermen."(7) Sedert de val van Antwerpen in 1585 waren wij tenvolle aan Spanje overgeleverd en komt er geen verbetering voor de plattelandsbevolking.
Een graadmeter was de poorterij:
- In 1577 waren er in de Kasselrij Kortrijk 13.002 buitenpoorters, met een gevoelige daling vanaf 1578 tengevolge van de oorlog, met een dieptepunt in 1587 -slechts 3572 of nog geen 1/4 over.
- Oostrozebeke had 263 buitenpoorters in 1575 maar in 1585 blijven er 36 over!
In 1586 worden hier slechts 22 bunder bewerkt t.o.v. 1056 15 jaar ervoor (2,08 % ).

Wij vermoeden dat de Silvester Devenijn van 1539 en 1573 dezelfde persoon betreft gezien de zeldzaamheid van die voornaam. Wellicht is Silvester pas rond 1573 gehuwd met de jongere Tanneke Vlamynck, weduwe van Blasen Coorde of Coorse. Want als Tanneke naar het bijna ontvolkte Oostrozebeke komt laat ze zich met haar twee zonen als poorter van Kortrijk op 26 november 1601 inschrijven.
"Tanneke Vlamynck wed. lestmael Silvester Deveny(n) poorteres met Adriaen Coord en Jan Deveny, haer sone - 26 nov. 1601".
Vroeger waren zij blijkbaar niet in Oostrozebeke ook niet volgens de Penningkohieren (1571-77).(8)
*Het poorterschap kon aangevraagd worden in de hoofplaats van de Kasselrij. De Kasselrij Kortrijk omvatte ongeveer de huidige arrondissementen Kortrijk en Tielt met inbegrip van Deinze en Zulte; deze bestuurlijke eenheden in Vlaanderen bleven bestaan tot aan de Franse Revolutie. Dit poorterschap kon verkregen worden door koop (vanaf 1540: 3 stuivers voor een buitenpoorter : Concessio Carolina), daarvoor moest men één jaar en één dag in de stad wonen (:verzeten P.), door erving (h)Oire) en huwelijk of verkrijgen via gift van de graaf (vrij P. bij letteren van de prins (VPL) (9)
Een naamgenoot nl. Diederijc Deveninc uit Anzegem heeft dit zo verkregen "van onse gheduchte vrauwen den ix dach in maerte in 't jaer xiiij c ende twee (1402).(10/D2).
Het poorterschap was geen bewijs van welstand maar gaf wel meer rechtszekerheid t.o.v. de plaatselijke gezagvoerders van de heerlijkheid en potentaten, en vrijstelling van het 'issue'-recht of tiendepenning en van het beste kateil of belangrijkste stuk uit de erfenis.

Bronnen
(4) RAG, Exemplen van diversche sententien (1534-71) St.Pietersabdij -I reeks Div.farde nr. 519,blad 3 nr.xx; ook verschenen in Coutumes des pays et compté de Flandre, Quartier Gand, Tome x, blz.163-4.
(5) Vlaanderen tussen Spanje en Oranje, Johan Decavele, Gent (archiefvaris) SAG - 1984.
(6) SAB Brief Archivaris N. Geirnaert. Indices op de buiten-poorterboeken, Brugge A. Schoutteet p.46 en Brugsche Pooter-boeken II van R.A. Parmentier p.862/ f°64 v°
(7) Geschiedenis van de Gemeenten der Prov. O-Vl.,Arr. Eeklo II, Fr.De Potter en Jan Broeckaert (1870-2), overdruk Familia et Patria, Handzame -1973 blz.8-9. St.Laureins ten Blokke, lag tussen St.Margriet en St.Laureins en staat op de geschilderde kaart van het Brugse Vrije van Pourbus (1562)/ blz.6.
(8) Vier Oostrozebeke. Penningkohieren (1571-77) Renaat Lobbestael en RAK, Bruine Pak. 6523, Veetelling in ORb en Mlb.
(9) Poorterboeken van Oudenaarde, deel II, P V Butsele (3) -Poorterbouc der Stede en Caele van Audenaerde.p VII/VIII.
(10) id. p.220.